• +662 441 5000
  • This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Research Highlight

Wet Season Pilots of the Mekong River Commission Protocols on Riverine Plastic Monitoring Programme (RPM) in Thailand

Image
แหล่งทุน
Mekong River Commission (MRC) และ สำนักทรัพยากรน้ำแห่งชาติ
ส่วนงานหลัก
คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์
ผู้ดำเนินการหลัก
ผศ.ดร.อัจฉรา อัศวรุจิกุลชัย
ผู้ดำเนินการรอง
  • National Mekong Committee Secretariats of Cambodia, Lao PDR, Thailand and Viet Nam
  • Department of Hydrology and River Works, Ministry of Water Resources and Meteorology, Cambodia
  • Natural Resources and Environment Research Institute, Ministry of Natural Resources and Environment, Lao PDR
  • สำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติ (Office of the National Water Resources )
  • Southern Institute of Ecology, Ministry of Natural Resources and Environment, Viet Nam
  • ผอ. ชลินศรี ไทยยิ่ง Water resources regional office 11
  • จ่าเอก ศักดา สมศรี Department of Fishery
  • นายศุภกิตติ์ ใสกระจ่าง Department of Fishery
  • ผอ.ชาญยุทธ ชื่นตา Marine Department
  • คุณบุญเลิศ แสงระวี EGAT
  • Department of Disaster Prevention and Mitigation,Regional 13
  • นายประเดิม ภาคแก้ว นายมนต์ชัย จันทร์ศิริ Pollution Control Department Regional 12

คำอธิบาย

โครงการนำร่องการทดลองใช้วิธีการและเครื่องมือในการติดตามตรวจสอบขยะพลาสติกและไมโครพลาสติกในแม่น้ำโขง (ประเทศไทย) ของคณะกรรมาธิการลุ่มแม่น้ำโขง เพื่อเตรียมความพร้อมในการติดตามตรวจสอบสถานะและแนวโน้มมลพิษของขยะพลาสติกในแม่น้ำโขง รวมถึงเพื่อรายงานสถานะการณ์และแนวโน้มในการประกอบการตัดสินใจเชิงนโยบาย

เนื้อหา MU-SDGs Case Study

ความสำคัญ วัตถุประสงค์โครงการ
ลุ่มน้ำโขงเป็นหนึ่งในลุ่มน้ำที่ใหญ่ที่สุดและมีความหลากหลายทางชีวภาพมากที่สุดในโลก โดยแผ่ขยายออกไปมากกว่า 795,000 ตารางกิโลเมตร และขยายออกไปมากกว่า 5,000 กิโลเมตร ผ่าน 6 ประเทศ จีน พม่า ลาว ไทย เวียดนาม และ กัมพูชา อย่างไรก็ตามแม่น้ำโขงก็ยังเป็นหนึ่งใน 10 สาเหตุหลักที่ทำให้เกิดมลพิษพลาสติกในทะเล
ในปี 2019 UNEP เห็นพ้องกับมาตรการที่มุ่งลดมลพิษจากพลาสติกทั่วโลกและการไหลของขยะพลาสติกลงสู่มหาสมุทร ด้วยความมุ่งมั่นของ 180 ประเทศ รวมถึงประเทศสมาชิก MRC จุดมุ่งหมายหลักคือการลดการใช้ผลิตภัณฑ์พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียว
MRC และ UNEP ได้ดำเนินการตรวจสอบคุณภาพน้ำ รวมถึงการไหลของขยะพลาสติกลงสู่แม่น้ำโขง ในระยะแรกของโครงการ UNEP ส่งเสริมมาตรการตอบโต้ต่อขยะพลาสติกในทะเลในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้" (Counter MEASURE) ซึ่งได้รับทุนสนับสนุนจากรัฐบาลญี่ปุ่น จัดการประชุมเชิงปฏิบัติการระดับภูมิภาค การทำแผนที่ขีดความสามารถสำหรับมลพิษจากพลาสติกในลุ่มน้ำโขงและสนับสนุนโครงการนำร่องใน 4 ประเทศสมาชิกคณะกรรมาธิการแม่น้ำโขง ได้แก่ กัมพูชา สปป. ลาว ไทย และเวียดนาม
MRC และ UNEP ได้ตกลงร่วมกันในหลายด้าน รวมถึงการระบุแหล่งที่มาของขยะพลาสติก และการพัฒนาวิธีการที่เป็นมาตรฐานสำหรับการประเมินและติดตามขยะพลาสติกในแม่น้ำโขง มีเป้าหมายคือการให้ข้อมูลและข้อมูลเกี่ยวกับสถานะ และแนวโน้มมลพิษของขยะพลาสติกข้ามพรมแดนอย่างทันท่วงที และเพื่อรายงานสถานะและแนวโน้มเพื่อประกอบการตัดสินใจเชิงนโยบาย
การดำเนินการ
ในการดำเนินการได้มีการจัดทำร่างมาตรฐานวิธีการในการติดตามตรวจสอบ และได้นำไปทดลองใช้วิธีการและเครื่องมือ (Protocols) ในการติดตามตรวจสอบสถานการณ์ขยะพลาสติกและไมโครพลาสติกในพื้นที่ลุ่มแม่น้ำโขงตอนล่าง 4 ประเทศ ลาว เวียดนาม ไทย และ กัมพูชา ในกลุ่มสมาชิกประเทศ MRC สำหรับประเทศไทยพื้นที่ศึกษาบริเวณอำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี โดยวิธีการของโครงการนำร่องในการทดลองเก็บตัวอย่างขยะพลาสติกประกอบไปด้วย 3 วิธี
1.Sampling by fishing net at the community level ในระหว่างกิจกรรมการจับปลาของชาวประมงพื้นบ้านนั้นมักจะมีขยะพลาสติกเข้ามาติดกับอุปกรณ์ประมง จึงให้มีการรวบรวมและนับจำนวนขยะพลาสติก จัดรวบรวมเก็บใส่กล่องตามระยะเวลาที่กำหนด และนำมานับ ชั่งน้ำหนัก และ วิเคราะห์ผล เมื่อมีการดำเนินการในหลายชุมชนและผลลัพธ์ถูกลงจุดในแผนที่ จึงสามารถระบุพื้นที่ที่ปนเปื้อนจากพลาสติกได้ นอกจากนี้ยังมีส่วนช่วยในการทำความสะอาดแม่น้ำและสร้างความตระหนักรู้ วิธีนี้เหมาะสำหรับพลาสติกลอยน้ำขนาดใหญ่ที่สามารถจับได้ในอวนจับปลา เนื่องจากโดยทั่วไปขนาดตาข่ายของอวนจับปลาโดยทั่วไปจะมากกว่า 10 มม. ขนาดเป้าหมายจะเป็นพลาสติกขนาดมาโคร (25 มม. – 1 ม.) และพลาสติกขนาดใหญ่ (> 1 ม.)
2.Sampling at artificial barriers (e.g. ports, dams, hydropower plants) เป็นการตรวจสอบจำนวนและปริมาตรของขยะพลาสติกที่ลอย หรือกองอยู่บริเวณสิ่งกีดขวาง หรือสิ่งก่อสร้างที่อยู่ในแม่น้ำ เช่น ท่าเรือ เขื่อน สะพาน เป็นต้น วิธีการนี้ช่วยให้ทราบปริมาณของขยะพลาสติกที่ลอยหรือสะสมอยู่ที่สิ่งกีดขวางในช่วงระยะเวลาหนึ่งๆ ในแม่น้ำ ณ ตำแหน่งที่คงที่ วิธีนี้เหมาะสำหรับพลาสติกที่มีขนาดค่อนข้างใหญ่สะสมบริเวณสิ่งกีดขวาง ซึ่งสามารถติดตั้งสิ่งกีดขวางได้โดยการติดตั้งแผงกั้นเทียม ขนาดขยะพลาสติกเป้าหมายที่จะตรวจสอบด้วยวิธีนี้จะเป็นพลาสติกขนาดใหญ่ (25 มม. – 1 ม.) และพลาสติกขนาดใหญ่มากกว่า (> 1 ม.)
3.Sampling by towing a net from a boat (Macroplastics and Microplastics) พลาสติกขนาดกลางและเล็กที่ลอยอยู่จะถูกรวบรวมโดยตาข่ายแพลงก์ตอนที่ลากจากเรือ การสุ่มตัวอย่างโดยการลากตาข่ายจากเรือ วิธีนี้เหมาะสำหรับพลาสติกลอยน้ำขนาดเล็กที่สามารถจับได้ด้วยตาข่ายแพลงก์ตอน เนื่องจากความกว้างของตาข่ายมักจะเล็กกว่า 1 เมตร ผลการเก็บตัวอย่างที่ได้มีความน่าเชื่อถือสูงกว่าวิธีการอื่นๆ สามารถรายงานปริมาณขยะพลาสติกเฉลี่ยต่อปริมาตรน้ำได้
ผลการดำเนินงาน
- ผลการสำรวจพื้นที่ศึกษาปริมาณขยะพลาสติกจากวิธีการต่างๆ ในบริเวณแม่น้ำโขง อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี
- ข้อเสนอแนะ เพื่อปรับปรุง พัฒนา คู่มือวิธีการตรวจสอบขยะพลาสติก และไมโครพลาสติกในแม่น้ำ
- การฝึกอบรม “MRC Riverine Plastic Monitoring Protocols” เพื่อเพิ่มขีดความสามารถของเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องจากประเทศสมาชิก MRC ทั้งสี่ประเทศ
การนำไปใช้ประโยชน์
เพื่อพัฒนาคู่มือวิธีการตรวจสอบขยะพลาสติก และไมโครพลาสติกในแม่น้ำ โดย MRC

ความแตกต่าง หรือมีเอกลักษณ์ที่ต่างจากโครงการอื่น

เพื่อนำผลการปฏิบัติงานและการศึกษาในโครงการนำร่องครั้งนี้ไปปรับปรุงแก้ไขในการจัดทำคู่มือในการติดตามตรวจสอบขยะพลาสติกและไมโครพลาสติกในแม่น้ำ ในภูมิภาคลุ่มน้ำโขง

Key Message

โครงการนำร่องในการติดตามตรวจสอบขยะพลาสติกและไมโครพลาสติกในแม่น้ำโขง (Riverine Plastic Monitoring) ของคณะกรรมาธิการแม่น้ำโขง เพื่อปรับปรุง และพัฒนาคู่มือวิธีการตรวจสอบขยะพลาสติก และไมโครพลาสติกในแม่น้ำโขง สำหรับการติดตามตรวจสอบระยะยาวถึงสถานการณ์ขยะพลาสติกและไมโครพลาสติกในแม่น้ำโขง ประเทศลุ่มแม่น้ำโขงทั้ง 4 ประเทศ

Links ข้อมูลเพิ่มเติม

- Protocol for Riverine Macroplastic Monitoring (https://www.mrcmekong.org/resource/bflvfj)

- Protocol for Riverine Microplastics Monitoring (https://www.mrcmekong.org/resource/bh5hvu)

- Protocol for Microplastic Monitoring in Fish (https://www.mrcmekong.org/resource/bhv7va)

สอดคล้องกับยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัย

ยุทธศาสตร์ 3 “Policy Advocacy and Leaders in Professional / Academic Services”

Partners/Stakeholders

National Mekong Committee Secretariats of Cambodia, Lao PDR, Thailand and Viet Nam สำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในพื้นที่ลุ่มแม่น้ำโขงตอนล่าง
ภาพประกอบ
Image
Image
Image
Image
Image

© 2024 Faculty of Environment and Resource Studies, Mahidol University . All Rights Reserved.