ชื่อโครงการ

MU-SDGs Case Study

ระบบการจัดการทรัพยากรน้ำและประมาณการผลผลิตแบบแม่นยำสำหรับการปลูกอ้อย

(Precision system of water resource management and yield estimation for sugarcane cultivation)

แหล่งทุน

สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.)

ส่วนงานหลัก

คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

ส่วนงานร่วม

-

ผู้ดำเนินการหลัก

อ.ดร.บุญลือ คะเชนทร์ชาติ

ผู้ดำเนินการร่วม

1. บริษัท เกษตรไทยอินเตอร์เนชั่นแนล ชูการ์ คอร์เปอเรชั่น จำกัด (มหาชน) สาขา3

2. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

3. ภาควิชาจุลชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

คำอธิบาย

บูรณาการองค์ความรู้และนวัตกรรมเพื่อการจัดการทรัพยากรน้ำชุมชนการเกษตร สำหรับการปลูกอ้อยเสริมแบบแม่นยำ ด้วยระบบสนับสนุนการตัดสินใจและโครงสร้างพื้นฐานอินเตอร์เน็ตในทุกสิ่ง (IoT Infrastructure) ภายใต้แนวคิดการกำหนดความต้องการใช้น้ำของพืช ร่วมกับสามารถเสริมสร้างความทนทานต่อภาวะแห้งแล้งของอ้อยด้วยการพัฒนาวิธีการใช้ชีวภัณฑ์ระดับไร่นา และพัฒนาวิธีการผลิตชีวภัณฑ์เชิงพาณิชย์ โดยเชื่อมโยงกับการติดตามปริมาณการผลผลิตอ้อยด้วยอากาศยานไร้คนขับ

เนื้อหาMU-SDGs Case Study

ปริมาณผลผลิตอ้อยมีความผันแปรกับปริมาณน้ำในดินในทิศทางบวก ในสภาพการปลูกอ้อยที่มีการจัดการน้ำอย่างมีประสิทธิภาพให้พอเพียงกับการคายระเหยน้ำของอ้อยตลอดการเพาะปลูก สามารถเพิ่มผลผลิตอ้อยจาก 8-10 ตันต่อไร่ เป็น 15-17 ตันต่อไร่ หรือเพิ่มขึ้นร้อยละ 50 ดังนั้นการจัดการระบบน้ำชุมชนและเกษตรสำหรับการปลูกอ้อยจึงมีความจำเป็นและสำคัญต่อการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตอ้อยต่อพื้นที่และประสิทธิภาพเชิงนิเวศของทรัพยากรน้ำ (Eco-efficiency of water resource)  ชุมชนพึ่งตนเองได้ภายใต้การดำเนินการที่มีต้นทุนต่ำ ให้ผลตอบแทนสูง และสิ่งแวดล้อมยั่งยืน ด้วยการบูรณาการรูปแบบและวิธีการจัดการน้ำชุมชนของเกษตรกรผู้ปลูกอ้อยนอกเขตชลประทานและมีต้นทุนแหล่งน้ำผิวดินและใต้ดินสำหรับใช้ในชุมชนอย่างจำกัด ให้เกิดประโยชน์สูงสุด ด้วยการวิจัยปริมาณความต้องการใช้น้ำของอ้อยเพื่อการคายระเหยตลอดช่วงเวลาการเจริญเติบโตของพืช สำหรับการหาจุดอุตมภาคการชลประทาน ณ ช่วงเวลาและปริมาณการใช้น้ำ หรือการให้น้ำเสริม ที่จะให้ผลผลิตและความเข้มข้นของน้ำตาล (%brix) มีค่าสูงสุด แต่ใช้ทรัพยากรน้ำประหยัดและเกิดประสิทธิภาพสูงสุด ภายใต้แนวคิดสมดุลน้ำและการกำหนดความต้องการใช้น้ำของพืชจากความสัมพันธ์ระหว่าง ดิน พืช และ ภูมิอากาศ  ในการณีที่เกิดภาวะแล้งหรือเกษตรที่ไม่มีแหล่งน้ำเพียงพอ การเสริมสร้างความทนทานต่อภาวะแห้งแล้งของอ้อยด้วยแบคทีเรียส่งเสริมการเจริญเติบโต เป็นวิธีการที่จะลดผลกระทบจากภัยแล้งเพื่อคงผลิตอ้อยไม่ให้ลดลงหรือลดลงน้อยที่สุด นอกจากนี้ การประยุกต์อากาศยานไร้คนขับเพื่อประมาณการผลผลิตอ้อย จะสนับสนุนการวางแผนการผลิตอ้อยและน้ำตาลทรายในระบบห่วงโซ่อุปทานการผลิตอ้อย

ผลการดำเนินงาน

1. จัดทำบันทึกข้อตกลงความร่วมมือด้านการวิจัย ระหว่าง มหาวิทยาลัยมหิดล (คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์)  และ บริษัท เคทิส วิจัยและพัฒนา จำกัด  เรื่อง การจัดการความรู้การวิจัยและถ่ายทอดการใช้ประโยชน์ระบบโครงสร้างพื้นฐาน Internet of things และระบบสนับสนุนการตัดสินใจการให้น้ำและประมาณการผลผลิตอ้อยแบบแม่นยำ

2. การใช้ประโยชน์จากระบบโครงสร้างพื้นฐาน Internet of things และระบบสนับสนุนการตัดสินใจการให้น้ำแบบแม่นยำ ในพื้นที่นำร่องอำเภอเก้าเลี้ยวในรัศมี 10 กิโลเมตร

3.  การใช้ IoT ดำเนินการวิจัยการให้น้ำอ้อยแบบประหยัด ระหว่าง มหาวิทยาลัยมหิดล และบริษัท เคทิส วิจัยและพัฒนา จำกัด  ซึ่งเป็นการวิจัยต่อเนื่อง

4. การติดตามการเจริญเติบโตและผลผลิตอ้อย ในพื้นที่แปลงอ้อยตัวอย่าง ของหน่วยส่งเสริมการปลูกอ้อยของบริษัทฯ จำนวน 17 เขต ครอบคลุมจังหวัดนครสวรรค์ พิจิตร และกำแพงเพชร  โดยวางแปลงอ้อยตัวอย่าง ในการปลูกอ้อยแบบน้ำราด ข้ามแล้ง อ้อยตอ และอ้อยฝน อย่างละ 3 ซ้ำ ขนาดพื้นที่ 5-50 ไร่  สุ่มติดตามการเจริญเติบโต อย่างน้อย 2 ครั้ง ต่อฤดูกาลผลิต และสุ่มประมาณการผลผลิตอ้อย 1 ครั้ง ในเดือนพฤศจิกายน ผลจากการสุ่มตัวอย่างจะนำไปอนุมาณ สุขภาพและผลผลิตอ้อยในพื้นที่การปลูกอ้อยของบริษัททั้งหมด

5. การจัดหาครุภัณฑ์ อากาศยานไร้คนขับ (UAV) ยี่ห้อDJI จำนวน 2 ชุด ได้แก่ รุ่นPhantom 4 RTK และPhantom 4 Multispectral RTK สำหรับใช้ปฏิบัติการ

6. การฝึกอบรม การประมาณการผลผลิตอ้อย เมื่อวันที่ 28 พฤษภาคม 2565

7. การจัดหาการบริการ VPS server สำหรับการจัดเก็บข้อมูล การบริการข้อมูล ระบบสนับสนุนการตัดสินใจการให้น้ำและประมาณการผลผลิตอ้อยแบบแม่นยำ

ผลกระทบที่เกิดขึ้น

การดำเนินการปลูกอ้อยโดยการให้น้ำเสริมและแบคทีเรียส่งเสริมการเจริญเติบโต มีความสอดคล้องตามความต้องการของอ้อยและปริมาณน้ำต้นทุนของเกษตรกร นำไปสู่การเพิ่มประสิทธิภาพการใช้น้ำต่อหน่วยผลผลิตที่สูงขึ้น สำหรับ องค์ความรู้ด้านการประมาณการผลผลิตด้วย UAV ได้ประยุกต์ใช้เพื่อติดตามประเมินผล คุณภาพและผลผลิต ซึ่งให้ผลที่ถูกต้องแม่นยำและสามารถทดแทนการสังเกตด้วยสายตา หรือ การประมาณการจากความชำนาญ 

ระบบการให้น้ำอ้อยเสริมแบบแม่นยำและแบคทีเรียส่งเสริมการเจริญเติบโต ใช้ประโยชน์โดยกองวิชาการดงบ้านโพธิ์ บริษัทเกษตรไทย อินเตอร์เนชั่นแนล ชูการ์ คอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน) และเกษตรกรที่ปลูกอ้อย จำนวนประมาณ 500 ราย ในรัศมีรอบสถานี IoT สำหรับการประยุกต์อากาศยานไร้คนขับเพื่อประมาณการผลผลิตอ้อย มีเป้าหมายในการประมาณใช้ข้อมูลการสุ่มตัวอย่างประมาณการผลผลิตอ้อย เพื่ออนุมานปริมาณผลผลิตทั้งหมดในเขตส่งเสริมการปลูกอ้อยของบริษัทฯ รวมพื้นที่ประมาณ 100,000 ไร่ มีเกษตรกรได้รับประโยชน์ ประมาณ 2,000 ราย

SDGs หลักที่สอดคล้องกับกิจกรรม

2

SDGs อื่น ๆ ที่สอดคล้อง

6

Key Message

บูรณาการองค์ความรู้และนวัตกรรมเพื่อการจัดการทรัพยากรน้ำชุมชนการเกษตร สำหรับการปลูกอ้อยเสริมแบบแม่นยำด้วยระบบ IoT Infrastructure ร่วมกับเสริมสร้างความทนทานต่อภาวะแห้งแล้งของอ้อย และติดตามปริมาณการผลผลิตอ้อยด้วยอากาศยานไร้คนขับ

Links ข้อมูลเพิ่มเติม

สอดคล้องกับยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัย

ยุทธศาสตร์ 1 Global Research and Innovation

อัลบั้มภาพ

Partners/Stakeholders

1. นักวิจัยจากภาคเอกชน บริษัท เกษตรไทยอินเตอร์เนชั่นแนลฯ

2. กลุ่มเกษตรกรในพื้นที่ศึกษา ในพื้นที่ศึกษาแปลงอ้อย อ.เก้าเลี้ยว จ.นครสวรรค์ 

3. กรมการฝนหลวงและการบินเกษตร

4. กรมชลประทาน

5. สถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำและการเกษตร

6. กลุ่มวิสาหกิจเริ่มต้น (Start – Up)

ตัวชี้วัดTHE Impact Ranking

2.5.1, 2.5.2, 6.5.1

ชื่อโครงการ

MU-SDGs Case Study

การพัฒนาอากาศยานไร้นักบินระบบเทคโนโลยีเครือข่ายไร้สาย 5G

เพื่อการเกษตรและสิ่งแวดล้อม

Unmanned Aerial Vehicle (UAV) development with 5G wireless network technology for agriculture precise and the environment

แหล่งทุน

ทุนสนับสนุนงานวิจัยขั้นมูลฐาน (Fundamental Fund) มหาวิทยาลัยมหิดล

ส่วนงานหลัก

คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ ม.มหิดล

ส่วนงานร่วม

-

ผู้ดำเนินการหลัก

อาจารย์ ดร. รัตนะ บุลประเสริฐ

ผู้ดำเนินการร่วม

ศูนย์ปฏิบัติการวิจัย และเรือนปลูกพืชทดลอง คณะเกษตร กําแพงแสน

คำอธิบาย

การพัฒนานวัตกรรมอากาศยานไร้นักบินระบบเทคโนโลยีเครือข่ายไร้สาย 5G เพื่อการเกษตรแบบอัจฉริยะเป็นการพัฒนาและสร้างต้นแบบครั้งนี้ มีเป้าหมายหลักคือ การพัฒนา สร้างต้นแบบ ทดลอง และ ทดสอบประสิทธิภาพของต้นแบบในภาคสนาม สู่ผลิตภัณฑ์ทางการค้า ที่มุ่งเน้นพืชหลักที่เป็นรายได้หลักของคนส่วนใหญ่ของประเทศ ประกอบด้วย ข้าว อ้อย และไม้ผล โดยดำเนินการวิจัยทดลองและทดสอบต้นแบบในภาคสนามที่มีความใกล้เคียงกับระบบที่จะใช้จริงจากการทดลอง และการทดสอบประสิทธิภาพของต้นแบบในภาคสนามของแปลงปลูก ข้าว อ้อย และไม้ผลของเกษตรกรนำร่องในพื้นที่จริง

เนื้อหาMU-SDGs Case Study

ความสำคัญ วัตถุประสงค์โครงการ

เพื่อพัฒนา สร้างต้นแบบ ทดลอง และทดสอบประสิทธิภาพของต้นแบบในภาคสนามสู่ผลิตภัณฑ์ทางการค้า ที่มุ่งเน้นพืชหลักที่เป็นรายได้หลักของคนส่วนใหญ่ของประเทศ ประกอบด้วย ข้าว อ้อย และไม้ผล

การดำเนินการ

1) การพัฒนาสร้างต้นแบบและทดสอบระบบต่าง ๆของ UAV ระบบโปรแกรมประยุกต์ต่าง ๆ และพัฒนาให้มีหน้าที่ควบคุมการปฎิบัติงานของhardware ทางด้านการเกษตรและการจัดการสิ่งแวดล้อมเพื่อรองรับอากาศยานไร้นักบินรองรับระบบ 5G 2) พัฒนาและสร้างต้นแบบของสารส่งเสริมการเจริญเติบโตของข้าว อ้อยและไม้ผลในราคาถูก มีประสิทธิภาพสูงและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และมีลักษณะเฉพาะสำหรับอากาศยานไร้นักบินทางการเกษตรเพื่อตอบโจทย์การผลิตทางการค้าและเพื่อการส่งออกด้วยการวิเคราะห์การกระจายตัวของของธาตุในสารส่งเสริม การเจริญสำหรับอากาศยานไร้นักบินจากระบบลำเลียงแสงmicro-XRF ด้วยแสงซินโครตรอน

ผลการดำเนินงาน

1) การทดสอบประสิทธิภาพของการพ่นและหว่านสารเคมีและสารอินทรีย์ สําหรับการส่งเสริมการเจริญเติบโตพืช พบว่า ประสิทธิภาพของการฉีดพ่นมีความสม่ำเสมอในแปลงสนามและยังมีความเหมาะสมกับความต้องการของเกษตรกรทําให้เกิดการเพิ่มผลผลิตและลดรายจ่ายในระดับดีมาก ต่อผลิตพืชเศรษฐกิจสําคัญของประเทศและมีประสิทธิภาพสูงที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และ 2) การพัฒนาต้นแบบสู่ ผลิตภัณฑ์การพัฒนานวัตกรรมอากาศยานไร้นักบินภายใต้กระบวนการพัฒนาและสร้างต้นแบบที่ประกอบด้วย ทดลอง การทดสอบประสิทธิภาพของต้นแบบในภาคสนามที่มีความใกล้เคียงและการสาธิตการใช้งานให้กับเกษตรกรนําร่องในพื้นที่จริงของ 4 ผลงานต้นแบบ สามารถพัฒนาผลิตภัณฑ์ทางการค้า การจดสิทธิบัตรหรืออนุสิทธิบัตร จํานวน 6 ผลงาน และผลงานตีพิมพ์ระดับนานาชาติจํานวน 4 ผลงาน ได้แก่  (1) ต้นแบบที่ 1 อากาศ ยานประเภทมัลติโรเตอร์สําหรับพ่นสารเคมีทางการเกษตร สําหรับพ่นและหว่านสารส่งเสริมการเจริญเติบโตของ อ้อย และไม้ผล (2) ต้นแบบที่ 2 นวัตกรรมอากาศยานไร้นักบินระบบเทคโนโลยีเครือข่ายไร้ระบบ 5G สําหรับหว่านสารส่งเสริมการเจริญเติบโตการเพิ่มผลผลิตอ้อย และ ข้าว นวัตกรรมนี้สามารถนําไปสู่  (3) ต้นแบบที่ 3 นวัตกรรมอากาศยานไร้นักบินเพื่อการเกษตรแบบอัจฉริยะแบบบูรณาการในพื้นที่นาข้าว และ (4) ต้นแบบที่ 4 นวัตกรรมอากาศยานไร้นักบินเพื่อการจัดการเกษตรและสิ่งแวดล้อมแบบอัจฉริยะเพื่อตรวจหาโรคในแปลงอ้อย 

ต้นแบบอากาศยานไร้นักบินของโครงการวิจัยนี้ พบว่า เป็นต้นแบบมีราคาถูกที่สามารถพัฒนาต่อยอดทางการค้าของต้นแบบผลิตภัณฑ์ทางการค้าในระดับภาคสนาม (TRL6) ที่ระดับความพร้อมทางเทคโนโลยีต้นแบบผ่านกระบวนการสาธิตให้กับเกษตรกรนําร่องในพื้นที่จริงและสามารถขยายผลสู่การพัฒนาผลิตภัณฑ์ครั้งนี้มีลักษณะเฉพาะที่เหมาะสมสําหรับอากาศยานไร้นักบินทางการเกษตรที่ระดับความพร้อมทางเทคโนโลยีอยู่ในระดับที่ผ่านการทดสอบกับเกษตรกร (TRL7) ต่อไป

การนำไปใช้ประโยชน์

ฝึกอบรมถ่ายทอดเทคโนโลยีให้กับกลุ่มเกษตรกร กลุ่มคนที่ต้องการทักษะพิเศษ และบริษัทเอกชน ณ ตำบลทับไทร อำเภอสากเหล็ก จังหวัดพิจิตร จำนวน 3 รุ่น รวม203 คน

มีผลงานตีพิมพ์

1) Vijuksungsith, P., Satapanajaru, T., Chokejaroenrat, C., Jarusutthirak, C., Sakulthaew, C., Kambhu, A., & Boonprasert R. Remediating oxytetracycline-contaminated aquaculture water using nano calcium peroxide (nCaO2)produced from flue gas desulfurization (FGD) gypsum. Environmental Technology & Innovation 2021;24:101861

อยู่ระหว่างจดทะเบียนทรัพย์สินทางปัญญา จำนวน 6 ชิ้น

Abstract

This research project is to develop an innovative Unmanned Aerial Vehicle system (UAVs) with 5G wireless network technology (5G) for smart agriculture as a development and prototype this time. Its main goal is to develop, prototype, test and test the efficiency of prototypes in the field to commercial products focusing on the main crops that are the main income of the majority of the country, consisting of rice, sugarcane and fruit trees, by conducting research, experimentation and testing of prototypes in the field of prototypes that are close to the system that will be used in the experiment and testing the efficiency of the prototype in the field of the rice, sugarcane and fruit trees of the pilot farmers in the real area. The results were as follows: 1)The efficacy test of chemical and organic spraying and sowing for plant growth promotion showed that the efficiency of spraying was consistent in the field and was also appropriate to the needs. This allows farmers to increase yields and reduce expenditures to a great extent on producing the country's most important and highly efficient cash crops that are environmentally friendly; and 2)Development of prototypes to products, innovative development of unmanned aerial vehicles under the process of developing and creating prototypes that consist of experimenting, testing the efficiency of prototypes in the near field and demonstrating their use to pilot farmers in real-world areas. 4prototype works, able to develop commercial products 6patents or petty patents and 4international publications, namely: (1)Prototype 1:Multi-rotor type (UAVs) for spraying agricultural chemicals for spraying and sowing substances that promote the growth of sugarcane and fruit trees. (2)Prototype 2:innovative UAVs 5G for sowing growth promoters, increasing sugarcane and rice yields. (3)Prototype 3:Innovative integrated intelligent agricultural (UAVs) in the rice field; and (4)Prototype 4:An innovative UAVs for intelligent agriculture and environmental management for detecting diseases in sugar cane fields. The prototype of UAVs of this research project was found to be a low-cost prototype that could be developed for commercial development of the commercial product prototype at the field level (TRL6)at the level of technological readiness of the prototype through the demonstration process for pilot farmers in the area. This product development has characteristics suitable for agricultural (UAVs) whose technological readiness level is at the lead user test level (TRL7)

ความแตกต่าง หรือมีเอกลักษณ์ที่ต่างจากโครงการอื่น

มีผลสำคัญที่จะเกิดขึ้น ได้แก่ (1) สิทธิบัตร/ อนุสิทธิบัตร/บทความหรือผลงานตีพิมพ์ระดับชาติหรือนานาชาติ (2) เกษตรกรที่เพาะะปลูกข้าว ชาวไร่อ้อย และ กลุ่มปลูกไม้ผล สามารถนำนวัตกรรมที่สร้างขึ้นไปใช้ในการเพิ่มผลผลิตมีพื้นที่เพาะเพื่อการค้าและการส่งออกปลูกรวมไม่น้อยกว่า 250,000 ไร่ มีผลผลิตเพิ่มขึ้นมากกว่าร้อยละ 10 (3) นวัตกรรมอากาศยานไร้นักบินสำหรับพ่นและหว่านสารส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืชสามารถทำให้เกิดการเพิ่มผลผลิตเกษตรกรชาวไร่อ้อยได้ไม่น้อยกว่าร้อยละ 15 (4) ลดรายจ่ายจากการลดการใช้สารเคมีของเกษตรกรได้มากกว่าร้อยละ 50 ของต้นทุนการผลิต (5) เกษตรกรที่ปลูกข้าว ชาวไร่อ้อยและกลุ่มปลูกไม้ผล ครอบคลุมพื้นที่เป้าหมาย 5 จังหวัดได้แก่ ลำปาง เชียงราย นครสวรรค์ พิจิตรและนครปฐม ไม่น้อยกว่ำ 175 รายหรือ กลุ่มเกษตร จำนวนไม่น้อยกว่า 3 กลุ่ม

ผลกระทบในระดับชุมชน ประเทศ ระดับโลก

การพัฒนาอากาศยานไร้นักบินระบบเทคโนโลยีเครือข่ายไร้สาย B19 เพื่อการเกษตรและสิ่งแวดล้อม เป็นต้นแบบราคาถูกที่สามารถพัฒนาต่อยอดทางการค้าของต้นแบบผลิตภัณฑ์ทางการค้าในระดับภาคสนาม (TRL6) ซึ่งผ่านกระบวนการสาธิตให้กับเกษตรกรนำร่องในพื้นที่จริง สามารถขยายผลสู่การพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่มีลักษณะเฉพาะที่เหมาะสมสำหรับอากาศยานไร้นักบินทางการเกษตรที่ระดับความพร้อมทางเทคโนโลยีอยู่ในระดับที่ผ่านการทดสอบกับเกษตรกร (TRL7) สามารถขยายผลสู่การพัฒนาผลิตภัณฑ์ครั้งนี้มีลักษณะเฉพาะที่เหมาะสมสำหรับอากาศยานไร้นักบินทางการเกษตรที่ระดับความพร้อมทางเทคโนโลยีอยู่ในระดับที่ผ่านการทดสอบกับเกษตรกร (TRL7) เพื่อการจัดการเกษตรและสิ่งแวดล้อมเพื่อให้บรรลุเป้าหมายตามตัวชี้วัดของยุทธศาสตร์ชาติและเป้าหมายการพัฒนาการเกษตรที่ยั่งยืน

SDGs หลักที่สอดคล้องกับกิจกรรม

2

SDGs อื่น ๆ ที่สอดคล้อง

12

รูปหน้าปก (ที่จะโชว์หน้าเว็บ)

รูปหน้ารายละเอียด

Key Message

การพัฒนา สร้างต้นแบบ ทดลอง และ ทดสอบประสิทธิภาพของอากาศยานไร้นักบินระบบเทคโนโลยีเครือข่ายไร้สาย 5G ในภาคสนาม สู่ผลิตภัณฑ์ทางการค้า ที่มุ่งเน้นพืชหลักที่เป็นรายได้หลักของคนส่วนใหญ่ของประเทศ (ข้าว อ้อย และไม้ผล)

Links ข้อมูลเพิ่มเติม

สอดคล้องกับยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัย

ยุทธศาสตร์ 1 Global Research and Innovation

Partners/Stakeholders

- ศูนย์ปฏิบัติการวิจัย และเรือนปลูกพืชทดลอง คณะเกษตร กําแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

- สำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน)

- สถาบันวิจัยแสงซินโครตรอน

ตัวชี้วัดTHE Impact Ranking

2.5.1

หัวข้อ

รายละเอียด

SDG

1,2,6,12

ชื่อกิจกรรม/โครงการ:

โครงการอบรมนานาชาติ หลักสูตร Food System: the Challenge to Changing the Global Environment

คณะ:

คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์

ช่วงเวลาที่จัดกิจกรรม/โครงการ:

1 – 8 กันยายน 2564

สถานที่จัดกิจกรรม/โครงการ:

คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง/ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย:

คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

กรมความร่วมมือระหว่างประเทศ กระทรวงการต่างประเทศ

วัตถุประสงค์:

เพื่อให้แนวทางวิธีการและเครื่องมือที่ใช้ในการจัดทำองค์ความรู้เกี่ยวกับบริบทของระบบอาหารในมิติต่าง ๆ และเพื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์และความรู้เกี่ยวกับระบบอาหารตลอดจนเพื่อขจัดความหิวโหยจากมวลมนุษยชาติต่อไป

รูปแบบการดำเนินกิจกรรม/โครงการ

โครงการอบรมนานาชาติ หลักสูตร “Food System: the Challenge to Changing the Global Environment” จัดขึ้นเมื่อวันที่ 1 – 8 กันยายน 2564 ผ่านระบบ Video Conference ด้วยโปรแกรม Zoom โดยความร่วมมือระหว่าง คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ร่วมกับกรมความร่วมมือระหว่างประเทศ กระทรวงการต่างประเทศ ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อให้แนวทางวิธีการและเครื่องมือที่ใช้ในการจัดทำองค์ความรู้เกี่ยวกับบริบทของระบบอาหารในมิติต่าง ๆ และเพื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์และความรู้เกี่ยวกับระบบอาหารตลอดจนเพื่อขจัดความหิวโหยจากมวลมนุษยชาติต่อไป ทั้งนี้ ได้มีผู้เข้าร่วมโครงการฯ จำนวน 53 คน จากประเทศในภูมิภาคเอเชีย แอฟริกาใต้ และอเมริกาใต้

กลุ่มเป้าหมาย/กลุ่มผู้ร่วมกิจกรรม:

ประเทศในภูมิภาคเอเชีย แอฟริกาใต้ และอเมริกาใต้

จำนวนผู้เข้าร่วมกิจกรรม:

53 คน

ผลลัพธ์ที่นำไปใช้ประโยชน์จากกิจกรรม:

ผู้เข้าร่วมโครงการสามารถนำความรู้ที่ได้รับไปแลกเปลี่ยนประสบการณ์และความรู้เกี่ยวกับระบบอาหารตลอดจนเพื่อขจัดความหิวโหยจากมวลมนุษยชาต

Web link เอกสารแนบ/รายงานข้อมูลเพิ่มเติม/

เพื่ออ้างอิงผลลัพธ์หรือการดำเนินงาน:

ชื่อโครงการ

MU-SDGs Case Study

พฤติกรรมเชิงลึกของเกษตรกรและคนในชุมชนเพื่อพัฒนาชุมชนเกษตรปลอดการเผา

Behavioral insights of farmers and surrounded people to develop a zero-burn agricultural community

แหล่งทุน

ทุนสนับสนุนด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ทุน Fundamental Fund ประเภทBasic Research Fund  ภายใต้แผนงานย่อย: พัฒนานักวิจัย   มหาวิทยาลัยมหิดล

ประเภท: ทุนส่งเสริมนักวิจัยรุ่นใหม่ (สายสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์)        

ส่วนงานหลัก

คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์

ส่วนงานร่วม

-

ผู้ดำเนินการหลัก

ผศ.ดร.สุกัญญา เสรีนนท์ชัย

ผู้ดำเนินการร่วม

-

คำอธิบาย

งานวิจัยนี้มุ่งเน้นการค้นหาทางเลือกและประเมินต้นทุน-ผลตอบแทนในการใช้ประโยชน์จากฟางข้าว ประเมินการเปิดรับมลพิษทางอากาศ ประเมินความเต็มใจจ่ายเพื่อจัดการฟางข้าวโดยปลอดการเผาและความเต็มใจในการรับค่าชดเชยเพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสู่การจัดการฟางข้าวโดยปลอดการเผา  วิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการจัดการตอซังฟางข้าวของเกษตรกร  สื่อสารทางเลือกและต้นทุน-ผลตอบแทนในการใช้ประโยชน์จากตอซังฟางข้าว รวมถึงสื่อสารผลการวิเคราะห์คุณสมบัติและธาตุอาหารในดินของแปลงเกษตรที่เผาและไม่เผาตอซังฟางข้าว  ตลอดจนถอดบทเรียน วิเคราะห์ปัจจัยความสำเร็จ และสังเคราะห์แนวทางการผลักดันเชิงนโยบายสำหรับการเป็นชุมชนเกษตรปลอดการเผา เพื่อให้การขับเคลื่อนชุมชนเกษตรปลอดการเผาเป็นรูปธรรมและยั่งยืนคู่วิถีเกษตรของสังคมไทย

เนื้อหาMU-SDGs Case Study

ความสำคัญ วัตถุประสงค์โครงการเพื่อ 1) ค้นหาทางเลือกและประเมินต้นทุน-ผลตอบแทนในการใช้ประโยชน์ตอซังฟางข้าว2) ประเมินการเปิดรับมลพิษทางอากาศ3) ประเมินความเต็มใจจ่ายและความเต็มใจในการรับค่าชดเชยเพื่อจัดการฟางข้าวโดยปลอดการเผา4) วิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการจัดการตอซังฟางข้าว5) สื่อสารทางเลือกและต้นทุน-ผลตอบแทนในการใช้ประโยชน์จากตอซังฟางข้าว สื่อสารผลการวิเคราะห์คุณสมบัติและธาตุอาหารในดินของแปลงเกษตรที่เผาและไม่เผาตอซังฟางข้าว และ6) ถอดบทเรียน วิเคราะห์ปัจจัยความสำเร็จ และสังเคราะห์แนวทางการผลักดันสู่การเป็นชุมชนเกษตรปลอดการเผา

การดำเนินการ

- การเก็บตัวอย่างดิน กระบวนการสื่อสารผลการวิเคราะห์คุณสมบัติและธาตุอาหารในดินระหว่างพื้นที่เผาและไม่เผาตอซังฟางข้าว และการใช้ประโยชน์จากตอซังฟางข้าว

- ถอดบทเรียน และ วิเคราะห์ปัจจัยความสำเร็จ

- สังเคราะห์แนวทางการผลักดันเชิงนโยบาย 

- เก็บข้อมูลจากบบสอบถาม แบบสอบถามเชิงลึก และการสนทนากลุ่มย่อย

ผลการดำเนินงาน

- ผลการวิจัยในประเด็นทางเลือกการใช้ประโยชน์จากตอซังฟางข้าว ประกอบด้วย 8 ทางเลือกหลัก ได้แก่ 1) ใช้ฟางข้าวคลุมดิน  2) ไถกลบฟางข้าว ควบคู่กับการปลูกพืชตระกูลถั่ว ปลูกปอเทืองเป็นปุ๋ยพืชสด และทำปุ๋ยหมักฟางข้าว  3) ทำปุ๋ยหมักฟางข้าว  4) ใช้ฟางข้าวเป็นอาหาร/เลี้ยงสัตว์ เช่น เลี้ยงปลา เลี้ยงกวาง เลี้ยงโค/กระบือ  5) เพาะเห็ดจากฟางข้าว เช่น เห็ดฟางสด เห็ดฟางในตะกร้าพลาสติก เห็ดนางรมเทาและทำวัสดุอาหารเสริมจากส่วนผสมของฟางข้าว  6) อัดฟางข้าวขาย  7) ผลิตภัณฑ์จากฟางข้าว เช่น กระถางปลูกต้นไม้ หุ่นฟางนก ฉนวนกันความร้อนจากฟางข้าว วัสดุกันกระแทกและถาดบรรจุภัณฑ์จากฟางข้าว ผลิตภัณฑของตกแต่งบ้าน  และ 8) ใช้ฟางข้าวเป็นชีวมวลเพื่อผลิตพลังงานทดแทนทางเลือก

- เกษตรกรและคนในชุมชนไม่ได้เปิดรับมลพิษทางอากาศมากนัก

- ส่วนใหญ่เกษตรกรไม่มีความเต็มใจจ่ายในรูปตัวเงินเพื่อจัดการตอซังฟางข้าวโดยปลอดการเผา เนื่องจากไม่มั่นใจว่า หากต้องจ่ายเงินเพื่อนำฟางข้าวไปใช้ประโยชน์แล้ว จะได้ผลตอบแทนกลับมาคุ้มทุนหรือไม่ สำหรับความเต็มใจในการรับค่าชดเชยเพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสู่การจัดการฟางข้าวโดยปลอดการเผา ส่วนใหญ่สะท้อนว่า อยากได้รับค่าชดเชยตามต้นทุนที่จะต้องมีการจ่ายไปสำหรับการนำฟางข้าวไปใช้ประโยชน์ 

- ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการจัดการตอซังฟางข้าวของเกษตรกร ผลการศึกษาแสดงให้เห็นชัดเจนว่า ได้รับอิทธิพลเชิงลบอย่างมีนัยสำคัญจากเกษตรกรกลุ่มที่เลือกวิธีเผาฟางข้าวในทุกประเด็นย่อย และแตกต่างเชิงลบอย่างมีนัยสำคัญเมื่อเทียบกับวิธีการจัดการโดยไม่เผา ในขณะเดียวกัน การรับรู้ประโยชน์ของวิธีการจัดการฟางข้าวที่ใช้อยู่ ของกลุ่มเกษตรกรที่ใช้วิธีการเผาพบว่ามีความแตกต่างเชิงบวกอย่างมีนัยสำคัญในประเด็นด้านการประหยัดต้นทุน เมื่อเทียบกับกลุ่มเกษตรกรที่ใช้วิธีการไถกลบและวิธีการเลี้ยงเป็ดไล่ทุ่งในนาข้าว

- การวิเคราะห์คุณสมบัติและธาตุอาหารในดินของแปลงเกษตรที่เผาและไม่เผาตอซังฟางข้าว พบว่า เถ้าหลังการเผาตอซังฟางข้าวมีค่าความเป็นด่างสูง ส่งผลให้ค่า pH และECe เพิ่มขึ้น ซึ่งช่วยปรับสภาพดินในนาที่ทั่วไปมีความเป็นกรดอยู่แล้ว ให้เป็นกรดลดลง การเผาไหม้อินทรีย์วัตถุ (ตอซังและฟางข้าว) ส่งผลให้ธาตุอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อพืชถูกปลดปล่อยออกมามากขึ้น อย่างไรก็ตาม การเผาไหม้ทำให้ปริมาณอินทรีย์วัตถุ และคาร์บอนในดินลดลง

- การสื่อสารทางเลือกและต้นทุน-ผลตอบแทนในการใช้ประโยชน์จากตอซังฟางข้าว และสื่อสารผลการวิเคราะห์คุณสมบัติและธาตุอาหารในดิน ดำเนินการด้วยกระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม สื่อสารผ่านแกนนำเกษตรกรและจัดทำ “คู่มือ ฟางข้าว...ทำอะไรได้บ้าง”

- กลยุทธ์การสื่อสารเพื่อส่งเสริมวิธีการจัดการตอซังฟางข้าวแบบไม่เผาเพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อสังคมและนิเวศวิทยา ที่จะทำให้ผลผลิตทางการเกษตรยั่งยืนมากขึ้น ประกอบด้วย3 ส่วนหลัก คือ ส่วนแรก การสื่อสารภายในตัวเกษตรกร หรือภายในกลุ่มเกษตรกร  ส่วนสอง การสื่อสารภายนอก เป็นการสื่อสารแบบสองทางและการสื่อสารที่มุ่งเน้นการสร้างเครือข่าย  ส่วนสาม กลไกรองรับ ได้แก่1) นโยบายและกฎหมายเกี่ยวกับการเกษตรที่เป็นมิตรต่อสภาพอากาศ เทคโนโลยี และการลงทุนในการนำฟางข้าวมาใช้ประโยชน์ 2) กลยุทธ์การสื่อสาร คือ การวิเคราะห์เกษตรกร การปฏิบัติการสื่อสาร และ การติดตามตรวจสอบและการประเมิน

- การถอดบทเรียน วิเคราะห์ปัจจัยความสำเร็จ และสังเคราะห์แนวทางการผลักดันเชิงนโยบายสำหรับการเป็นชุมชนเกษตรปลอดการเผาได้กลยุทธ์4 หลัก คือ1) กลยุทธ์เชิงรุก: ส่งเสริมเกษตรกรแนวหน้าเป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลง 2) กลยุทธ์เชิงแก้ไข: ส่งเสริมความรู้และฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการวิธีการใช้ประโยชน์ฟางข้าวอย่างเป็นระบบ ต่อเนื่อง และคำนึงถึงข้อจำกัดของเกษตรกร 3) กลยุทธ์เชิงป้องกัน: ยกระดับการใช้ประโยชน์ฟางข้าวของกลุ่มเกษตรกรให้ได้มาตรฐานและเป็นที่ยอมรับ  และ4) กลยุทธ์เชิงรับ: สร้างผลตอบแทนการใช้ประโยชน์ฟางข้าวให้ชัดเจนขึ้น และจัดการการเผาอย่างเป็นระบบ

การนำไปใช้ประโยชน์

- คู่มือและอินโฟกราฟิกการจัดการตอซังฟางข้าว ฉบับชาวบ้าน เพื่อเกษตรกรได้นำไปปรับใช้ในการทำการเกษตร และสื่อมวลชนใช้ในการเผยแพร่สู่สาธารณะ

- หน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ข้อมูลบทเรียนจากการดำเนินการ ปัจจัยความสำเร็จ และแนวทางการผลักดันเชิงนโยบายสำหรับการเป็นชุมชนเกษตรปลอดการเผา เพื่อเป็นแนวทางสำหรับการสนับสนุนชุมชนเกษตรปลอดการเผาให้เกิดขึ้นอย่างแพร่หลายต่อไป

มีผลงานตีพิมพ์

1. Sereenonchai, S.*; Arunrat, N. Farmers’ Perceptions, Insight Behavior and Communication Strategies for Rice Straw and Stubble Management in Thailand. Agronomy 2022, 12, 200. https://doi.org/10.3390/agronomy12010200

2. Arunrat, N.; Sereenonchai, S.* Assessing Ecosystem Services of Rice–Fish Co-Culture and Rice Monoculture in Thailand.  Agronomy 2022, 12(5), 1241; https://doi.org/10.3390/agronomy12051241  

3. หนังสือ สุกัญญา เสรีนนท์ชัย. คู่มือ ฟางข้าว...ทำอะไรได้บ้าง. บริษัท จรัญสนิทวงศ์การพิมพ์ จำกัด. มีนาคม 2565.

Abstract

Behavioral insights of farmers and surrounded people to develop a zero-burn agricultural community consisted of 6 key results following the objectives: 1.According to documentary research and surveys in the study area, there were 8 methods of rice straw and stubble utilization namely: 1)mulching, 2)plowing along with growing legumes and jute crops, 3)composting, 4)using as animal feed, 5)mushroom growing, 6)compacting 7)rice straw products and 8)biomass to produce renewable energy. 2.According to the questionnaire surveys and in-depth interviews with farmers/local people, most of them were not exposed to high levels of air pollution because the time of burning rice straw and stubble was not a long time, burning occurred around the rice planting cycle. Moreover, people had a way to protect themselves from the burning smog. Most farmers were reluctant to pay in cash to manage rice straw and stubble without burning. For their willingness to accept compensation to manage the straw without burning, most of them would like to be compensated based on the costs they would have to pay for rice straw and stubble utilization. 3.The 3 theories of Theory of Planned Behavior, the Value-Belief-Norm and the Health Belief Model were integrated to analyze psychological factors influencing farmers’ adoption of rice straw and stubble management. A statistical analysis by cross-tab, stepwise multiple linear regression, one-way ANOVA and descriptive content analysis using QDA lite miner software were employed. The key results clearly showed that farmers adopting the burning method tended to have the lowest perception of PPN, PCU, PBC, PSB, PAR and PBU. In contrast, cost-saving together with rapid management seemed to be the key points for motivating farmers to retain their burning practice. Furthermore, farmers employing mixed methods significantly positively influenced on obtaining education on rice straw utilization from local authorities, income generation from their current options, income increasing from rice straw utilization, and the appropriateness for the available resources. This group of farmers should be supported as key change agents to convey their hands-on experience to motivate burning farmers to open their minds to other non-burning methods. 4.Based on soil data collection before and after the burning of rice straw and stubble, the overall results could be interpreted that ash helped to reduce the acidic of the soil. The combustion of organic matter resulted in the release of more nutrients that are beneficial to the plants. 5.Communicating alternatives, cost-returns in the rice straw and stubble utilization and the results of soil analysis under the participatory action research process through farmers' leaders and created a "Handbook of Rice Straw...What Can You Do", as a guideline for farmers' choice of rice straw utilization. 6.Communication strategy to promote rice straw utilization for achieving sustainable agriculture, key messages should highlight the clear steps of rice straw utilization, as well as the costs and benefits of each option in terms of economic, health, environmental and social perspectives. Moreover, messages designed to promote action knowledge and self-efficacy at the group level, to promote perceived responsibility via self-awareness and self-commitment, and convenient channels of communication to the farmers can help to achieve more effective non-burning rice straw and stubble management. 7.Development towards a zero-burn agricultural community consists of four strategies: 1)proactive: promote front-line farmers to be change agents; 2)corrective: promote knowledge and continuous training on systematic utilization of rice straw and concerning the limitations of farmers; 3)preventive: enhance rice straw utilization by farmers to be standardized and accepted; and 4)passive: create clearer returns on rice straw utilization and manage the incineration systematically.

ความแตกต่าง หรือมีเอกลักษณ์ที่ต่างจากโครงการอื่น

ผลกระทบในระดับชุมชน ประเทศ ระดับโลก

ระดับชุมชน – เพื่อเป็นต้นแบบชุมชนเกษตรปลอดการเผาในระดับชุมชน เช่นในพื้นที่ศึกษา ตำบลตลุก อำเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท

ระดับประเทศ – เพื่อผลักดันเชิงนโยบายสำหรับการเป็นชุมชนเกษตรปลอดการเผา ที่สามารถนำไปปรับใช้กับเกษตรกรทั้งประเทศต่อไป

SDGs หลักที่สอดคล้องกับกิจกรรม

2

SDGs อื่น ๆ ที่สอดคล้อง

11

รูปหน้าปก 

รูปหน้ารายละเอียด

ตามไฟล์แนบ

Key Message

(ระบุประโยคสรุปเรื่องหรือใจความสำคัญของโครงการ/กิจกรรม ความยาว 3 บรรทัด เช่น “การแก้ปัญหาความแตกแยกร้าวลึกในสังคม ด้วยการสร้างพื้นที่ปลอดภัย สร้างความไว้วางใจ ชำระสิ่งค้างคาใจ และสร้างข้อตกลงใหม่ในการอยู่ร่วมกันอย่างเกื้อกูล”)

เป็นโครงการเพื่อผลักดันเชิงนโยบายสำหรับการเป็นชุมชนเกษตรปลอดการเผา เพื่อให้การขับเคลื่อนชุมชนเกษตรปลอดการเผาเป็นรูปธรรมและยั่งยืนคู่วิถีเกษตรของสังคมไทย

Links ข้อมูลเพิ่มเติม

https://drive.google.com/drive/folders/1VCBppHpkOl0b806U7mLr51allWrmYGpD

สอดคล้องกับยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัย

ยุทธศาสตร์ 1 Global Research and Innovation

Partners/Stakeholders

• เกษตรกร

• ภาคสื่อมวลชน

• หน่วยงานรัฐ ได้แก่ สำนักงานเกษตรอำเภอสรรพยา เทศบาลตำบลตลุก ศูนย์วิจัยข้าวชัยนาท สำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขต5 สถานีพัฒนาที่ดินชัยนาท ศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตรอำเภอสรรพยา ศูนย์บริการและถ่ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรประจำตำบลตลุก กรมส่งเสริมการเกษตร กรมควบคุมมลพิษ 

• ภาควิชาการ

• องค์กรอิสระที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการขับเคลื่อนชุมชนเกษตรปลอดการเผา

• ภาคธุรกิจที่รับอัดและจำหน่ายฟางอัดก้อน 

ตัวชี้วัดTHE Impact Ranking

2.5.1, 2.5.2

ชื่อโครงการ

MU-SDGs Case Study

การประเมินความมั่นคงทางอาหารภายใต้สถานการณ์การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินในลุ่มน้ำแม่จาง จังหวัดลำปาง

Food security assessment based on land cover and land use change situation in Mae Chang watershed, Lampang province

แหล่งทุน

สำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องค์การมหาชน)

ส่วนงานหลัก

คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์

ส่วนงานร่วม

-

ผู้ดำเนินการหลัก

รศ.ดร.สุระ พัฒนเกียรติ

ผู้ดำเนินการร่วม

นางสาวดวงใจ สุริยาอรุณโรจน์ ที่ปรึกษาโครงการ

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ธรรมรัตน์ พุทธไทย คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์

ผู้ช่วยอาจารย์ศิรสิทธิ์ วงศ์วาสนา คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์

นายธีรวุฒิ ชิยานนท์ คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์

ดร.วารินทร์ บุญเรียม  คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์

ดร.พิสุทธิ นาคหมื่นไวย คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์

คำอธิบาย

การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศวิเคราะห์สถานการณ์การใช้ที่ดินและผลผลิตทางการเกษตรของพืชเกษตรหลัก 3 ชนิด ได้แก่ ข้าว ข้าวโพด และมันสำปะหลัง เพื่อประเมินผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินที่มีต่อความมั่นคงทางอาหารในลุ่มน้ำแม่จาง จังหวัดลำปาง

เนื้อหาMU-SDGs Case Study

ความสำคัญ วัตถุประสงค์โครงการ

ลุ่มน้ำแม่จาง จังหวัดลำปาง ซึ่งเป็นลุ่มน้ำสาขาของลุ่มน้ำวัง มีสถานการณ์การขยายตัวของพื้นที่เกษตรกรรมและการลดลงของพื้นที่ป่าไม้อย่างต่อเนื่อง ซึ่งลักษณะดังกล่าวอาจส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงคุณภาพสิ่งแวดล้อมและคุณภาพชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนในพื้นที่ลุ่มน้ำ ซึ่งอาจรวมถึงประเด็นของความมั่นคงทางอาหาร การศึกษาวิจัยในครั้งนี้ จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินสถานการณ์การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินและคาดการณ์การเปลี่ยนแปลงในอนาคต การประเมินความถี่ของการเพาะปลูกรวมถึงผลผลิตทางการเกษตรของพืชเกษตรหลัก 3 ชนิด ได้แก่ ข้าว ข้าวโพด และมันสำปะหลัง การประเมินปริมาณน้ำท่า การชะล้างพังทลายของดิน การพัดพาตะกอนลงสู่ลำน้ำ และการสูญเสียธาตุอาหารหลัก การประเมินความเหมาะสมของการใช้ที่ดินของพืชเกษตรหลัก อันจะนำไปสู่การประเมินความมั่นคงทางอาหารภายใต้สถานการณ์การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินได้ต่อไป

การดำเนินการ

การวิจัย ประกอบด้วยขั้นตอนทั้งสิ้น 8 ขั้นตอน ดังนี้

1) การประเมินสถานการณ์การใช้ที่ดินในปี พ.ศ. 2544, 2549, 2554, 2559 และ 2564 โดยใช้ข้อมูลดาวเทียม

2) การประเมินรูปแบบการทำเกษตรกรรมของพืชเกษตรหลัก 3 ชนิด ในปี พ.ศ. 2544, 2549, 2554, 2559 และ 2564 ด้วยGoogle Earth Engine

3) การคาดการณ์การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินในอนาคต พ.ศ. 2569 และ 2574 ด้วยแบบจำลอง Land Change Modeler (LCM)

4) การประเมินปริมาณน้ำท่ารายปีตามรูปแบบการใช้ที่ดินในปี พ.ศ. 2544, 2549, 2554, 2559 และ พ.ศ. 2564 และการใช้ที่ดินในอนาคต พ.ศ. 2569 และ 2574

5) การประเมินการชะล้างพังทลายของดินด้วย USLE การพัดพาตะกอนลงสู่ลำน้ำ และการสูญเสียธาตุอาหารหลัก ด้วยInVEST

6) การประเมินพื้นที่เหมาะสมของการใช้ที่ดินทางการเกษตรของพืชเกษตรหลัก 3 ชนิด ด้วย GIS

7) การประเมินความมั่นคงทางอาหารภายใต้สถานการณ์การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดิน และการเปลี่ยนแปลงรูปแบบเกษตรกรรมและผลผลิตของพืชเกษตรหลัก 3 ชนิด โดยใช้การสัมภาษณ์/สอบถามข้อมูลจากผู้กำหนดนโยบายในพื้นที่ศึกษา (Planners) ผู้มีประสบการณ์ทำงานในพื้นที่ศึกษา (Experienced professional) ผู้นำชุมชน (Community leader) และตัวแทนเกษตรกร (Farmer) ในพื้นที่ลุ่มน้ำ ร่วมกับการวิเคราะห์ข้อมูลทุติยภูมิที่เกี่ยวข้อง

ผลการดำเนินงาน

1) ผลการศึกษาการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินในลุ่มน้ำแม่จางจากปี พ.ศ. 2544 2549 2554 2559 และ 2564 พบว่าพื้นที่เกษตรกรรม พื้นที่เหมืองแร่ และพื้นที่ชุมชนสิ่งปลูกสร้างขยายตัวเพิ่มขึ้น ในขณะเดียวกันพื้นที่ป่าผลัดใบลดลง

2) ความเข้มของการเพาะปลูกพืชพบว่าข้าว ข้าวโพด และมันสำปะหลัง ส่วนใหญ่ปลูก 1 รอบต่อปี

3) การคาดการณ์การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดิน ปี พ.ศ. 2569 และ 2574 พบว่าการลดลงของพื้นที่ป่าผลัดใบและการขยายตัวของพื้นที่เกษตรกรรมยังคงเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องโดยเฉพาะไม้ยืนต้น

4) ปริมาณน้ำท่ารายปีใน พ.ศ. 2544 2549 2554 2559 และ 2564 พบว่ามีปริมาณน้ำท่ารายปีเท่ากับ 542.98 1163.43 1632.46 168.98 และ 159.93 ล้านลูกบาศก์เมตรต่อปี สำหรับปี พ.ศ 2569 และปี พ.ศ. 2574 มีปริมาณน้ำท่ารายปีเท่ากับ 442.46 และ 223.62 ล้านลูกบาศก์เมตรต่อปี

5) การประเมินการชะล้างพังทลายของดิน การพัดพาตะกอนลงสู่ลำน้ำ และการสูญเสียธาตุอาหารหลัก

5.1) การชะล้างพังทลายของดินในพื้นที่ลุ่มน้ำแม่จาง พบว่า พื้นที่ส่วนใหญ่เกิดการชะล้างพังทลายของดินในระดับน้อยมาก (very slight) มีพื้นที่เท่ากับ 930.96 ตารางกิโลเมตรหรือคิดเป็นร้อยละ 56.88 รองลงมาอยู่ในระดับน้อย (slight) มีพื้นที่เท่ากับ 300.65 ตารางกิโลเมตรหรือคิดเป็นร้อยละ 18.37 และระดับรุนแรง (severe) มีพื้นที่เท่ากับ 126.16 ตารางกิโลเมตรหรือคิดเป็นร้อยละ 7.71 ส่วนใหญ่พบในพื้นที่เกษตรกรรมและพื้นที่ที่มีความลาดชันมาก

5.2) การวิเคราะห์หาผลผลิตตะกอนในปี พ.ศ. 2544 พบว่า มีปริมาณตะกอนเท่ากับ 153261.17 ตันต่อปี ปี พ.ศ. 2549 พบว่ามีปริมาณตะกอนเท่ากับ 211,734.36 ตันต่อปี ปี พ.ศ. 2554 พบว่ามีปริมาณตะกอนเท่ากับ 332,825.42 ตันต่อปี ปี พ.ศ. 2559 พบว่า มีปริมาณตะกอนเท่ากับ 186,739.15 ตันต่อปี และปี พ.ศ. 2564 พบว่า มีปริมาณตะกอนเท่ากับ 184,525.41 ตันต่อปี

5.3) การพัดพาธาตุอาหารลงสู่ลำน้ำ พบว่า ลุ่มน้ำแม่จางมีการพัดพาไนโตรเจนโดยเฉลี่ย 54.22 ตัน/ปี และฟอสฟอรัสโดยเฉลี่ย 4.51 ตัน/ปี ลักษณะของการพัดพาจะสอดคล้องกับปัจจัยของการขยายตัวของพื้นที่เกษตรกรรมมากกว่าปริมาณน้ำฝน

6) การประเมินความเหมาะสมของการใช้ที่ดินทางการเกษตร พบว่า พื้นที่มีความเหมาะสมสำหรับปลูกพืชเกษตรกรรมที่เป็นพืชไร่ ข้าวโพด ไร่มันสำปะหลัง มากกว่าการปลูกนาข้าว

7) ผลผลิตทางการเกษตรของเกษตรกรส่วนใหญ่เพียงพอต่อการบริโภคในครัวเรือน ทำให้เกษตรกรส่วนใหญ่สามารถเลี้ยงชีพและครอบครัวได้ ทำให้แนวโน้มที่จะเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินส่วนใหญ่ไม่เปลี่ยนแปลงไปทำเกษตรชนิดอื่น ทั้งนี้ ปัจจัยทางกายภาพ เศรษฐกิจ และสังคม ที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินในพื้นที่ลุ่มน้ำแม่จาง จังหวัดลำปาง และอาจจมีผลกระทบต่อความมั่นคงทางอาหาร ประกอบด้วย ปริมาณน้ำฝนและปริมาณน้ำท่าที่ลดลง ทำให้ควรมีการส่งเสริมให้สร้างแหล่งกักเก็บน้ำเพื่อใช้ในการเกษตร รวมถึงสิทธิ์ในการถือครองที่ดิน ที่ควรมีการจัดการอย่างเหมาะสมเพื่อบรรเทาปัญหาการรุกล้ำพื้นที่ป่าไม้

การนำไปใช้ประโยชน์

1) องค์การบริหารส่วนจังหวัดลำปาง 2) สำนักงานปฏิรูปที่ดินจังหวัดลำปาง 3) สำนักงานเกษตรอำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง 4) ตัวแทนผู้ใหญ่บ้าน (ในตำบลแม่เมาะ ตำบลแม่ทะ ตำบลน้ำโจ้) 5) วิสาหกิจชุมชน (วิสาหกิจชุมชนไทยวิจัยสิ่งแวดล้อม) 6) เกษตรกรในพื้นที่ มีแผนยุทธศาสตร์การบริหารจัดการความมั่นคงทางอาหารในพื้นที่การเกษตรภายใต้สถานการณ์การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินในลุ่มน้ำแม่จาง จังหวัดลำปาง อันนำไปสู่การผลิตอาหารอย่างมีเป้าหมาย และส่งเสริมให้เกิดความมั่นคงทางอาหาร ในลุ่มน้ำแม่จางอย่างยั่งยืนต่อไป

Abstract

Mae Chang watershed located in Lampang Province is a subwatershed of the Wang watershed which mostly consists of forest areas and agricultural areas. According to the current land use status in Mae Chang watershed, agricultural areas has been expanded, but forest areas has been reduced continually. These situations may affect changes in the quality of the environment and the quality of life of the people in the watershed area, including food security. Therefore, the research objectives were to achieve assessment of the situation of land use change and forecasting future land use changes; assessment of cropping frequency as well as the crop yield of three major agricultural crops: rice, maize and cassava; assessment of annual water yield; assessment of soil erosion, sediment export, and nutrient export into the river; assessment of land use suitability of major agricultural crops; and assessment of food security under land use change situations. Land use changes in Mae Chang watershed from 2001, 2006, 2011, 2016 and 2021 found that agricultural areas, mining area, and urban and built-up areas expanded. At the same time, deciduous forest areas decreased. As for the land use change forecast for 2026 and 2031, it was found that the decline in deciduous forest areas and the expansion of agricultural areas continued to occur, especially perennial crops. Regarding the intensity of cropping, it was found that rice, maize, and cassava were cultivated one time per year. Annual water yield under land use in 2001, 2006, 2011, 2016 and 2021 found that the annual runoff was equal to 542.98 1163.43 1632.46 168.98 and 159.93 million cubic meters per year, respectively. As for the forecast of future land use changes in the year 2026 and the year 2031, the annual yield was 442.46 and 223.62 million cubic meters per year, respectively. As for the assessment of soil erosion in the Mae Chang watershed, it was found that most of the areas had very slight soil erosion with an area of 930.96 square kilometers or 56.88%, followed by slight level has an area of 300.65 square kilometers or 18.37% and severe level has an area of 126.16 square kilometers or 7.71%, mostly found in agricultural areas and areas with very steep slopes. As for the assessment of the agriculture land suitability, there are areas which are suitable for cultivating maize and cassava more than paddy fields. Most farmers' agricultural produce is sufficient for household consumption. This allows most farmers to earn a living and their families. Causing a tendency to not willing change their cropping. Physical factors can affect food security, including decreased rainfall and runoff, therefore, there should be encouragement to build water storage for use in agriculture. Moreover, economic and social effects also influence on food security, such as the right to own land, so there should be appropriate management to mitigate the problem of forest encroachment.

ความแตกต่าง หรือมีเอกลักษณ์ที่ต่างจากโครงการอื่น

การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ ประเมินการใช้ที่ดินในอดีตถึงปัจจุบัน พ.ศ. 2544, 2549, 2554, 2559 และ2564 และคาดการณ์การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินอนาคต พ.ศ. 2569 และ 2574 เพื่อประเมินความมั่นคงทางอาหารและกำหนดแผนยุทธศาสตร์การบริหารจัดการความมั่นคงทางอาหารในพื้นที่การเกษตรภายใต้สถานการณ์การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินในลุ่มน้ำแม่จาง จังหวัดลำปาง

ผลกระทบในระดับชุมชน ประเทศ ระดับโลก

หน่วยงานรัฐมีข้อมูลสถานการณ์และแนวโน้มการใช้ที่ดิน และมีแผนยุทธศาสตร์การบริหารจัดการความมั่นคงทางอาหารในพื้นที่การเกษตรภายใต้สถานการณ์การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินในลุ่มน้ำแม่จาง จังหวัดลำปาง อันนำไปสู่การผลิตอาหารอย่างมีเป้าหมาย และส่งเสริมให้เกิดความมั่นคงทางอาหาร ในลุ่มน้ำแม่จางอย่างยั่งยืนต่อไป

SDGs หลักที่สอดคล้องกับกิจกรรม

2

SDGs อื่น ๆ ที่สอดคล้อง

รูปหน้าปก (ที่จะโชว์หน้าเว็บ)

รูปหน้ารายละเอียด

Key Message

การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ ประเมินและคาดการณ์แนวโน้มการใช้ที่ดิน โดยเฉพาะพืชเกษตรหลัก 3 ชนิด คือ ข้าว ข้าวโพด และมันสำปะหลัง ในช่วง พ.ศ. 2544 - 2574 ทำให้หน่วยงานรัฐมีข้อมูลและแผนยุทธศาสตร์การบริหารจัดการความมั่นคงทางอาหารในพื้นที่การเกษตรภายใต้สถานการณ์การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินในลุ่มน้ำแม่จาง จังหวัดลำปาง อันนำไปสู่การผลิตอาหารอย่างมีเป้าหมาย และส่งเสริมให้เกิดความมั่นคงทางอาหาร ในลุ่มน้ำแม่จางอย่างยั่งยืนต่อไป

Links ข้อมูลเพิ่มเติม

สอดคล้องกับยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัย

ยุทธศาสตร์ 1 Global Research and Innovation

Partners/Stakeholders

1) องค์การบริหารส่วนจังหวัดลำปาง

2) สำนักงานปฏิรูปที่ดินจังหวัดลำปาง

3) สำนักงานเกษตรอำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง

4) ตัวแทนผู้ใหญ่บ้าน (ในตำบลแม่เมาะ ตำบลแม่ทะ ตำบลน้ำโจ้)

5) วิสาหกิจชุมชน (วิสาหกิจชุมชนไทยวิจัยสิ่งแวดล้อม)

6) เกษตรกรในพื้นที่

ตัวชี้วัดTHE Impact Ranking

2.5.1

ชื่อโครงการ

MU-SDGs Case Study

การประเมินทางเลือกการใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อรับมือการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ กรณีศึกษา จังหวัดพิจิตร

Alternative evaluation on land use management to cope with climate change: a case study in Phichit Province

แหล่งทุน

เงินรายได้มหาวิทยาลัยมหิดล

ส่วนงานหลัก

คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์

ส่วนงานร่วม

-

ผู้ดำเนินการหลัก

รองศาสตราจารย์ ดร. นพพล อรุณรัตน์

ผู้ดำเนินการร่วม

-

คำอธิบาย

งานวิจัยนี้มุ่งเน้นค้นหารูปแบบการจัดการ การใช้ประโยชน์ที่ดิน ค้นหาระบบการปลูกพืชที่มีประสิทธิภาพเชิงนิเวศเศรษฐกิจ รวมถึงกลยุทธ์เพื่อเสริมสร้างขีดดวามสามารถในการปรับตัวและรับมือต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในอนาคต

เนื้อหาMU-SDGs Case Study

ความสำคัญ วัตถุประสงค์โครงการ

1) เพื่อค้นหารูปแบบระบบการปลูกพืชในพื้นที่ที่ไม่เหมะสมสำหรับปลูกข้าว

2) เพื่อประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นต์ และความคุ้มค่าทางเศรษฐกิจของระบบการปลูกพืช

3) เพื่อประเมินผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศต่อแนวทางการปรับตัวของเกษตรกร

4) เพื่อเสนอแนะแนวทำงกำรปรับตัวที่มีประสิทธิภาพเพื่อสนับสนุนการตัดสินใจในการปรับเปลี่ยนรูปแบบการใช้ประโยชน์ที่ดิน

การดำเนินการ

1) การค้นหารูปแบบระบบการปลูกพืชในพื้นที่ที่ไม่เหมาะสมสำหรับปลูกข้าว โดย

ใช้การวิจัยเชิงสำรวจ 2) ประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นต์ และความคุ้มค่าทางเศรษฐกิจของระบบการปลูกพืช โดยใช้หลักการของ Life cycle assessment of greenhouse gas emission (LCA-GHG) แบบCradle to gate เพื่อ

ประเมินการปลดปล่อยก๊าซเรือนกระจก และการวิเคราะห์ต้นทุน-ผลตอบแทนของเกษตรกร เพื่อประเมินความคุ้มค่าทางเศรษฐกิจ 3) ประเมินผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศต่อแนวทางการปรับตัวของเกษตรกร โดยใช้

แบบจำลอง Environmental Policy Integrated Climate (EPIC) version 0810 เพื่อประเมินผลผลิตพืช และ ใช้โปรแกรมCROPWAT 8.0 เพื่อคำนวณวอเตอร์ฟุตพริ้นท์ และ 4) เสนอแนะแนวทางการปรับตัวที่มีประสิทธิภาพเพื่อสนับสนุนการตัดสินใจในการปรับเปลี่ยนรูปแบบการใช้ประโยชน์ที่ดินในจังหวัดพิจิตร

ผลการดำเนินงาน

การศึกษานี้แนะนำรูปแบบการปลูกข้าว 3 รอบ ในเขตพื้นที่ชลประทาน ใน

ขณะเดียวกัน ในพื้นที่นอกเขตชลประทาน แนะนำให้ปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ถั่วเหลือง หรือถั่วเขียวหลังจากการปลูกข้าวรอบที่หนึ่ง (ข้าวนาปี)

อีกทางเลือกหนึ่ง คือ การเปลี่ยนจากการปลูกข้าวเป็นการปลูกมันสำปะหลัง หรือการปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ปีละสองครั้ง เป็นทางเลือกที่ดีสาหรับเขตพื้นที่นอกเขตชลประทานเช่นกัน

การนำไปใช้ประโยชน์

มีผลงานตีพิมพ์

1) Arunrat, N., Sereenonchai, S., Chaowiwat, W., Wang, C., Hatano, R. 2022.Carbon, Nitrogen and Water Footprints of Organic Rice and Conventional Rice Production over 4Years of Cultivation: A Case Study in the Lower North of Thailand. Agronomy, 12(2), 380.doi:10.3390/agronomy12020380

2) Arunrat, N., Sereenonchai, S., Chaowiwat, W., Wang, C. 2022.Climate change impact on major crop yield and water footprint under CMIP6climate projections in repeated drought and flood areas in Thailand. Science of the Total Environment. 807, 150741.doi: 10.1016/j.scitotenv.2021.150741

3) ผลิตนักศึกษาในโครงการ น.ส.ณฏวรรณ หวันวิเศษ (6337852 ENAT/M)

ระดับปริญญา: วท.ม. (เทคโนโลยีที่เหมาะสม และ นวัตกรรมเพื่อสิ่งแวดล้อม)

หัวข้อวิทยานิพนธ์: ASSESSMENT OF CARBON FOOTPRINT, WATER FOOTPRINT, COST AND RETURN OF ORGANIC RICE BASED ON CIRCULAR ECONOMY AND ORIGINAL ORGANIC RICE

Abstract

The objectives of this study are: 1)explore the suitable cropping system for unsuitable areas for rice cultivation using survey research; 2)evaluate carbon footprint, and cost and benefit of each cropping system using life cycle assessment of greenhouse gas emission (LCA-GHG) (Cradle to gate method); 3)assess the impact of climate change on farmers' adaptation approaches using a model Environmental Policy Integrated Climate (EPIC) version 0810 for estimating crop yields, and CROPWAT 8.0 for calculating water footprint; and 4)to propose the effective adaptation approaches to support decision-making in Phichit Province.

Based on the field survey, there are 7 cropping systems that can cope with climate change: 1)planting rice three times per year (RRR); 2)planting rice two times per year (RR); 3)planting rice once a year and planting maize (RM); 4)planting rice once a year and planting soybeans (RS); 5)planting rice once a year and planting mung beans (RB); 6)Planting maize twice a year (MM) ;and 7)Planting cassava (CS). The carbon footprint intensity of organic rice was 0.34 kg CO2eq per kg of rice yield, which is less than conventional rice cultivation (carbon footprint intensity = 0.57 kg CO2eq per kg of rice yield). The total water footprint of conventional rice cultivation was 1,470.1 m3/ton, which was higher than organic rice (1,216.3 m3/ton). Under climate change scenarios, rice yields of RRR in irrigated area were expected to increase gradually in 3periods under SSP245, whereas they were predicted to slightly increase under SSP585.On the other hand, RR system was expected to decline in first rice (6.0-14.4 %)and second rice (7.4-17.7 %)under SSP585.Concerning planting maize, soybean and mung bean instead of the second rice, yields were predicted to have less impact under future climate change, especially mung bean. It was predicted that mung bean yield will increase slightly at all period under both the SSP245 and SSP585 scenarios. Moreover, switching from planting rice to be planting maize twice a year and cassava were expected that yields may not decline under future climate change. This study recommends an RRR cropping system in irrigated areas, while growing maize, soybean, or mung bean after the first rice crop is recommended for the rain-fed area. Alternatively, switching from growing rice to cassava or growing maize twice per year is a good option for the rain-fed area

ความแตกต่าง หรือมีเอกลักษณ์ที่ต่างจากโครงการอื่น

การค้นหาแนวทางในการทำการเกษตรที่ยั่งยืน ด้วยการประเมินประสิทธิภาพของ

รูปแบบการจัดการการใช้ประโยชน์ที่ดิน ค้นหาระบบการปลูกพืชที่มีประสิทธิภาพเชิงนิเวศเศรษฐกิจ รวมถึงกลยุทธ์เพื่อเสริมสร้างขีดความสามารถในการปรับตัวและรับมือต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในอนาคตจึงเป็นประเด็นที่จำเป็นต้องมีการศึกษาเพื่อสนับสนุนการลดพื้นที่การปลูกข้าวในพื้นที่ที่ไม่เหมาะสม และการช่วยเหลือเกษตรกรให้มีการปลูกพืชที่เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ สอดคล้องกับความต้องการของตลาด และมีผลตอบแทนที่เพียงพอจะทำให้เกษตรกรสามารถดำรงชีวิต

และประกอบอาชีพการเกษตร สร้างความเข้มแข็งและยั่งยืน และมีความยืดหยุ่นต่อสภาพภูมิอากาศ (ภัยแล้ง และน้ำท่วม)

ผลกระทบในระดับชุมชน ประเทศ ระดับโลก

ระดับชุมชน

- ประโยชน์จากการค้นพบรูปแบบการจัดการการใช้ประโยชน์ที่ดินที่มีความเหมาะสม และมีประสิทธิภาพ จะช่วยลดพื้นที่ปลูกข้าวที่ไม่เหมาะสม และแนวทางในการส่งเสริมรายได้ให้กับเกษตรกรในพื้นที่

- ประโยชน์จากการค้นพบแนวทางการปรับตัวในการลดผลกระทบต่อน้ำท่วมและภัยแล้ง จะช่วยสนับสนุนการตัดสินใจและจูงใจเกษตรกรในการปรับเปลี่ยนรูปแบบการใช้ประโยชน์ที่ดินให้มีความเหมาะสมและมีประสิทธิภำพมำกยิ่งขึ้น

ระดับประเทศ

- ประโยชน์จากการค้นพบระบบการปลูกพืชที่มีปริมาณคาร์บอนฟุตพริ้นต์น้อย และความคุ้มค่าทางเศรษฐกิจสูง เป็นการสร้างความสมดุลระหว่างการเพิ่มผลกำไรให้กับเกษตรกรและการรักษาระบบนิเวศโดย

การลดผลกระทบสิ่งแวดล้อมไปพร้อมๆ กัน และผลจากประมาณการณ์ประสิทธิภาพของระบบการปลูกพืชทางเลือกในอนาคต ช่วยในการกำหนดวางแผนในอนาคต เช่น แนวทางลดการใช้ทรัพยากรหรือวัตถุดิบ ลดกำรใช้พลังงานในการผลิต ลดการปลดปล่อยมลพิษสู่สิ่งแวดล้อม และพัฒนำกลไกกำรผลิตที่สะอาด เป็นต้น

- เป็นต้นแบบการเรียนรู้การส่งเสริมการปรับเปลี่ยนพื้นที่ปลูกข้าวที่ไม่เหมาะสมเป็นเกษตรกรรมทางเลือกอื่น และการพัฒนากลยุทธ์เพื่อเสริมสร้างขีดความสามารถในการปรับตัวและรับมือต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในอนาคตสู่พื้นที่อื่นๆ

SDGs หลักที่สอดคล้องกับกิจกรรม

13

SDGs อื่น ๆ ที่สอดคล้อง

2, 15

รูปหน้าปก

รูปหน้ารายละเอียด

Key Message

การค้นหาแนวทางการทำการเกษตรที่ยั่งยืน และสนับสนุนการลดพื้นที่การปลูกข้าวในพื้นที่ที่ไม่เหมาะสมด้วยการประเมินประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดการการใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อสร้างผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจการเกษตรและรักษาสิ่งแวดล้อม

Links ข้อมูลเพิ่มเติม

-

สอดคล้องกับยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัย

ยุทธศาสตร์ 1 Global Research and Innovation

Partners/Stakeholders

กรมพัฒนาที่ดิน

กรมส่งเสริมการเกษตร

กลุ่มเกษตรกร อ.สามง่าม อ.ตะพานหิน อ.วังทรายพูน อ.โพธิ์ประทับช้าง อ.บึงนาราง อ.ดงเจริญ และ อ.ทับคล้อ

ตัวชี้วัดTHE Impact Ranking

13.3.3, 2.5.1, 2.5.2