การใช้ไลเคนเป็นดัชนีชี้วัดคุณภาพอากาศในสวนสาธารณะเทศบาลนครหาดใหญ่และอ่างเก็บน้้าแก้มลิงคลองเรียน จังหวัดสงขลา

Abstract

รายงานการตรวจวัดคุณภาพอากาศโดยใช้ไลเคนเป็นตัวบ่งชี้ทางชีวภาพในภาคใต้มีน้อย การประเมินคุณภาพอากาศในสวนสาธารณะเทศบาลนครหาดใหญ่และอ่างเก็บน้้าแก้มลิงคลองเรียน จังหวัดสงขลา โดยส้ารวจและเก็บตัวอย่างไลเคน 3 กลุ่มหลักคือ กลุ่มทนทานสูง กลุ่มทนทาน และกลุ่มอากาศดี จากต้นไม้ขนาดใหญ่ที่มีเส้นรอบวง 50 เซนติเมตรขึ้นไป ในช่วงเดือนธันวาคม พ.ศ. 2567 ถึง มกราคม พ.ศ. 2568 ผลการส้ารวจพบว่า อ่างเก็บน้้าแก้มลิงคลองเรียนพบไลเคนทั้งสามกลุ่มหลัก (2, 28 และ 1 แทลลัส ตามล้าดับ) ขณะที่สวนสาธารณะเทศบาลนครหาดใหญ่พบไลเคนสองกลุ่มหลัก ได้แก่ กลุ่มทนทานสูง และกลุ่มทนทาน (22 และ 38 แทลลัส ตามล้าดับ) โดยไลเคนแบบลายเส้นซึ่งเป็นไลเคนกลุ่มทนทาน พบจ้านวนแทลลัสมากที่สุดในอ่างเก็บน้้าแก้มลิงคลองเรียน (14 แทลลัส คิดเป็นร้อยละ 33) ขณะที่ริ้วแพรซึ่งเป็นไลเคนกลุ่มทนทาน พบจ้านวนแทลลัสมากที่สุดในสวนสาธารณะเทศบาลนครหาดใหญ่ (25 แทลลัส คิดเป็นร้อยละ 36) การเปรียบเทียบคุณภาพอากาศระหว่างอ่างเก็บน้้าแก้มลิงคลองเรียนและสวนสาธารณะเทศบาลนครหาดใหญ่แสดงให้เห็นถึงการกระจายตัวของไลเคนทั้งสามกลุ่มในแต่ละพื้นที่ นอกจากนี้การพบไลเคนในพื้นที่ทั้งสองสามารถบ่งชี้สภาพแวดล้อมและคุณภาพอากาศในพื้นที่ และสามารถใช้เป็นข้อมูลเพื่อพัฒนาการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและการวางแผนการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ผลการศึกษาครั้งนี้สามารถน้าไปใช้เป็นข้อมูลในการประเมินคุณภาพอากาศในพื้นที่ต่างๆ ของจังหวัดสงขลาและภาคใต้ รวมถึงส่งเสริมการใช้ไลเคนเป็นตัวบ่งชี้ทางชีวภาพในการติดตามสถานการณ์และประเมินคุณภาพอากาศในระยะยาวได้อย่างมีประสิทธิภาพ