การจัดการขยะเศษอาหารนาไปสู่โรงเรียนปลอดขยะ

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ  1) พัฒนารูปแบบการจัดการขยะเศษอาหารแบบครบวงจร 2) ศึกษาประสิทธิภาพของระบบการจัดการขยะเศษอาหาร และ  3) วิเคราะห์ปัจจัยที่ส่งผลต่อความสาเร็จในการลดปริมาณขยะเศษอาหาร การวิจัยใช้รูปแบบการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) ร่วมกับการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research) กลุ่มตัวอย่างเลือกแบบเจาะจง 500 คน แบ่งเป็นบุคลากรโรงเรียน 28 คน และนักเรียนประจา 472 คน เครื่องมือวิจัย ประกอบด้วย แบบสารวจปริมาณขยะ แบบประเมินพฤติกรรม แบบทดสอบความรู้ และออกแบบรูปแบบการจัดการขยะเศษอาหาร วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการวิจัยพบว่า 1) รูปแบบการจัดการขยะเศษอาหาร เป็นถังหมัก ทาจากพลาสติกหนา มีฝาปิด และไม่มีก้นถัง เส้นผ่าศูนย์กลาง 40 เซนติเมตร สูง 60 เซนติเมตร สามารถย่อยสลายขยะเศษอาหารได้ภายใน 7 วัน และผลิตปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพสูง 2) ปริมาณขยะเศษอาหารลดลงจาก 6.1 เป็น 3.0 กิโลกรัมต่อเดือน คิดเป็นร้อยละ 50.1 3) ปัจจัยความสาเร็จประกอบด้วยการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย การฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ ผลการอบรมการลดปริมาณขยะเศษอาหารภายในโรงเรียนแสดงให้เห็นว่าความรู้ก่อนและหลังการอบรมมีความแตกต่างอย่างมีนัยสาคัญทางสถิติ (p < 0.05) และความพึงพอใจต่อการอบรมอยู่ในระดับสูงสุด (x̄ = 4.60) และการติดตามประเมินผลอย่างต่อเนื่อง โดยสรุป แนวทางการจัดการขยะเศษอาหารที่พัฒนา ช่วยลดปริมาณขยะเศษอาหารในโรงเรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยประหยัดน้า ผลิตปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพสูง และปลูกฝังจิตสานึกด้านสิ่งแวดล้อมให้กับนักเรียนและบุคลากร ข้อเสนอแนะสาหรับการวิจัยต่อไปคือการนาแนวทางนี้ไปประยุกต์ใช้ในบริบทอื่น เช่น ชุมชนหรือองค์กรต่างๆ เพื่อขยายผลการลดขยะอย่างยั่งยืน