แนวทางการบูรณาการการศึกษาตลอดชีวิตกับนโยบายการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเพื่อความมั่นคงทางระบบนิเวศ

Abstract

บทความวิชาการนี้มุ่งนาเสนอแนวทางการบูรณาการการศึกษาตลอดชีวิตกับนโยบายการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเพื่อเสริมสร้างความมั่นคงทางระบบนิเวศในประเทศไทย ในสภาวะวิกฤตสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไปในปัจจุบัน ซึ่งระบบการศึกษาของไทยยังขาดการบูรณาการกับชีวิตจริงและประเด็นสิ่งแวดล้อมตลอดช่วงชีวิต ส่งผลให้ขาดทักษะและเจตคติที่จาเป็นในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม สาหรับบทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์แนวทางการบูรณาการการศึกษาตลอดชีวิตกับนโยบายการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเพื่อเสริมสร้างความมั่นคงทางระบบนิเวศ พร้อมนาเสนอกรอบแนวคิดและกลยุทธ์ที่เหมาะสม โดยใช้การวิเคราะห์เชิงเปรียบเทียบกรณีศึกษาประเทศฟินแลนด์และประเทศสวีเดน ซึ่งประสบความสาเร็จในการบูรณาการการศึกษากับการจัดการสิ่งแวดล้อมอย่างเป็นระบบ
ผลการศึกษาชี้ให้เห็นถึงความสาคัญของการบูรณาการเชิงโครงสร้างและเชิงปฏิบัติ ซึ่งสามารถดาเนินการได้ ดังนี้ (1) บูรณาการนโยบายและแผนการดาเนินงานระหว่างกระทรวงต่าง ๆ และจัดทายุทธศาสตร์ร่วมระหว่างหน่วยงานภาครัฐ (2) จัดตั้งศูนย์การเรียนรู้ตลอดชีวิตด้านสิ่งแวดล้อมในระดับพื้นที่โดยใช้โรงเรียนและชุมชนเป็นฐาน เชื่อมโยงกับองค์กรท้องถิ่นและภาคประชาสังคม (3) สนับสนุนงบประมาณระยะยาวและสร้างระบบติดตามผลที่มีส่วนร่วมจากภาคประชาชน (4) พัฒนาหลักสูตรและกิจกรรมที่เชื่อมโยงกับชีวิตจริง เน้นการเรียนรู้เชิงรุก และการเรียนรู้จากโครงการจริง และ (5) เสริมสร้างการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนและเยาวชน และเปิดโอกาสให้ทุกกลุ่มได้มีบทบาทในการออกแบบและขับเคลื่อนนโยบาย พร้อมสร้างความตระหนักรู้และทักษะด้านสิ่งแวดล้อมในทุกช่วงวัย เพื่อสร้างรากฐานสู่การพัฒนาที่ยั่งยืนและความมั่นคงทางระบบนิเวศในระยะยาว